A është beteja për Aleppo pjesë e luftës në Siri?

Sulmi i papritur nga forcat opozitare në qytetin e Aleppos më 1 Dhjetor 2024 duket se ka kapur të papërgatitur regjimin e Bashar al-Assad-it dhe aleatët e tij, duke përfshirë edhe pjesën tjetër të botës.

Ndërkohë që forcat ajrore siriane dhe ruse bombardojnë opozitën në veriperëndim të Sirisë, konflikti brutal që shumë menduan se ishte ngadalësuar që nga armëpushimi i vitit 2020 po tregon shenja të fuqishme ringjalljeje.

A është kjo pjesë e luftës së vazhdueshme në Siri?

Revolucioni sirian i vitit 2011 dështoi të rrëzonte liderin e vendit, Bashar al-Assad. Ai mbështetej te aleatët e tij – Rusia, Irani dhe grupi Hezbollah – të cilët e ndihmuan në shtypjen e kryengritjes.

Gjatë konfliktit, u përfshinë grupe rajonale si ISIS dhe al-Kaeda, ndërsa formacione të reja si Hayat Tahrir al-Sham (HTS) morën rol aktiv, duke udhëhequr sulmin e fundit në Aleppo.

Cilat janë grupet kryesore në Siri?

Shumë grupe u krijuan për të luftuar regjimin dhe, herë pas here, njëra-tjetrën për shkak të konflikteve ideologjike.

Pasi shumica e këtyre grupeve u zmbrapsën nga Aleppo në vitin 2016, ato u grumbulluan kryesisht në Idlib, ku HTS ka dalë si fraksioni dominues.

Sa e rëndë ka qenë lufta?

Lufta civile në Siri ka pasur përmasa katastrofike.

OKB-ja vlerëson se midis marsit 2011 dhe marsit 2021 janë vrarë 306,887 civilë. Mbi gjysma e popullsisë së Sirisë para luftës prej 21 milionë njerëzve u zhvendos për shkak të konfliktit.

Si filloi lufta?

Ndërsa mungesa e lirive dhe problemet ekonomike nxitën pakënaqësinë, ishte shtypja e ashpër e protestuesve që e çoi vendin drejt një konflikti të armatosur.

Në mars 2011, të frymëzuar nga kryengritjet në Tunizi dhe Egjipt, protestat pro-demokracisë shpërthyen në Siri.

Ngjarjet përshkallëzuan në korrik 2011, kur dezertorët e ushtrisë formuan Ushtrinë e Lirë Siriane (FSA), duke shënuar fillimin e konfliktit të armatosur.

A kanë marrë pjesë shtete të tjera në luftë?

Mbështetja e huaj dhe ndërhyrjet e hapura luajtën një rol të madh në luftën e Sirisë. Rusia hyri zyrtarisht në konflikt në vitin 2015 për të mbështetur regjimin e Assad-it. Irani, Iraku dhe grupi Hezbollah gjithashtu mbështetën regjimin.

Ndërkohë, Turqia, SHBA dhe shtete të tjera arabe mbështetën fraksione opozitare, ndërsa Izraeli kreu sulme ajrore kundër Hezbollah-it dhe objektivave të tjera pro-regjimit brenda Sirisë.

Cili është reagimi ndërkombëtar?

Shumë vende ndërprenë marrëdhëniet me Assad-in pasi natyra e luftës kundër popullit të tij u bë e qartë.

Siria u përjashtua nga Liga Arabe në vitin 2011 dhe shumë vende, përfshirë Kanada, Gjermani, Turqi, Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA, ndërprenë lidhjet me regjimin.

Megjithatë, pas një periudhe qetësie të dukshme dhe pas tërmetit shkatërrues të vitit 2023, Siria filloi të normalizonte marrëdhëniet me disa fqinjë.

Çfarë mund të ndodhë tani?

Me rritjen e tensioneve dhe luftimet e reja, nuk është e qartë se si kjo përshkallëzim do të ndikojë në përpjekjet për normalizim dhe negociata të mundshme për paqe.