Protestat e Shqiptarëve Etnikë në Medvedja
Shqipëria kërkoi të enjten “mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve në Luginën e Preshevës” në jug të Serbisë, duke dënuar atë që njihet si “pasivizimi i adresave” – shënimi i adresave si të pasive në një bazë të dhënash policore, që do të thotë se njerëzit nuk mund të rinovojnë dokumentet e identitetit.
“Kjo veprimtari përbën një shkelje të të drejtave të njeriut dhe standardeve për mbrojtjen e pakicave, duke privuar shqiptarët nga akses në shërbime bazë dhe ushtrimin e të drejtave të tyre themelore. Deaktivizimi i adresave nuk është një çështje thjesht ligjore, por ka pasoja për jetën e përditshme të shqiptarëve në këtë rajon, duke shkelur të drejtat dhe barazinë e tyre,” thuhet në një deklaratë të Ministrisë së Jashtme.
“Përmes angazhimit të saj të vazhdueshëm, Shqipëria do të vazhdojë të kërkojë mbrojtjen e të drejtave të shqiptarëve në Luginën e Preshevës, në përputhje me standardet ndërkombëtare për të drejtat e njeriut dhe të pakicave,” vazhdoi ajo.
Ministria e Jashtme e Serbisë nuk ka reaguar publikisht ndaj deklaratës shqiptare deri tani.
Qindra shqiptarë etnikë nga tri komunat në jug të Serbisë, Medvedja, Bujanovac dhe Preshevë, kanë pasur adresat e tyre të shënuara si të pasive nga autoritetet serbe.
Kjo do të thotë se ata nuk mund të rinovojnë dokumentet e identitetit serb, ose të ushtrojnë të drejtat themelore që kërkojnë ID, siç është votimi. Problemi ka shkaktuar protesta në zonë dhe ka marrë dënime nga Shqipëria dhe politikanët shqiptarë etnikë në Kosovë.
Në fjalimin e saj vjetor në parlament, Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, tha se “ndërsa në vitet '90 ne ishim ata që kishim nevojë për vëmendjen dhe mbështetje nga të tjerët, sot ende ka shqiptarë në rajon që përballen me vështirësi dhe shkelje të të drejtave të njeriut.”
“Pastrimi etnik përmes pasivizimit të adresave, një shkelje që konfirmohet gjithashtu nga Parlamenti Evropian, Departamenti i Shtetit të SHBA-ve, etj., tashmë ka marrë vulën e gjykatave serbe të politizuara, të cilat po mbajnë diskriminimin. Fatkeqësisht, përgjigjja ndërkombëtare ndaj këtyre shkeljeve është e pamjaftueshme,” shtoi Osmani.
Dënimet pasuan një vendim të Gjykatës Kushtetuese të Serbisë më 14 nëntor, e cila hodhi poshtë apelimin e një shqiptari etnik, Safet Demirovic, kundër një vendimi të gjykatës së shkallës së parë që konfirmonte “pasivizimin” e adresës së tij në 2019.
Serbia është në negociata për t'u bashkuar me BE-në, dhe Ana Pisonero, zëdhënësja për zgjerimin e Komisionit Evropian, tha të enjten se shqetësimet e shqiptarëve etnikë në jug të Serbisë do të “trajtohen në procesin e zgjerimit.”